Het werk komt thuis – een gesprek met Adi Hollander en Claudio Baroni

Een ontmoeting met Adi Hollander en Claudio F. Baroni, door Anh Dinh (Zone2Source Communicatie Intern)

Op een mooie zondagmiddag ging ik naar The Body Imitates the Landscape, vergezeld door tientallen families en andere bezoekers die graag de tactiele werking van de installatie wilden ervaren. Terwijl bezoekers het werk verkenden, had ik een inzichtelijk gesprek met beeldend kunstenaar Adi Hollander en de componist Claudio F. Baroni over hun project en over het ’thuiskomen’ in Zone2Source.

De beeldend kunstenaar Adi Hollander en componist Claudio Baroni werkten samen aan deze tactiele geluidsinstallatie.

Inspiratie en ontwikkeling

Hollander legde uit dat het werk startpunt was van het Japanse boek Karada (Body) van Michitaro Tada, een sociaal-cultureel-fysiek essay over de ‘School of the Body’. Het boek inspireerde hen om een ​​werk te creëren dat het bewustzijn van het lichaam triggert. Ze vertaalden de tekstuele ervaring van het lezen van dit boek in een zintuiglijke ervaring. De structuur van het boek van 11 hoofdstukken vormde het raamwerk van de muzikale compositie van Claudio Baroni.

De installatie bestaat uit meer dan twintig objecten in de ruimte. Hollander en Baroni gaven zichzelf bepaalde regels bij het realiseren van het werk. Zo wilden ze het idee van spelen integreren, en ruimte bieden aan het publiek om de onuitgesproken regels van de ‘concert-cultuur’ te doorbreken. En ze wilden gelijktijdig publieke en individuele ervaringen bieden, als onderdeel van Adi’s doorlopende artistieke onderzoek binnen het collectief Public Space with a Roof, en  reageren op John Cage’s ideeën over de verantwoordelijkheid van het publiek.

Deze regels brachten de artiesten ertoe een ‘podium’ te creëren voor het publiek in plaats van voor de muzikanten, en het te presenteren als zowel geluidsinstallatie, als op een aantal locaties als een live-uitvoering. Ze verlieten het conventionele concertpodiumformaat, waarbij het publiek passief bezig is met het werk. Ze gebruikten het idee van een speeltuin met het publiek als performers, die de ruimte creëerden en regeerden door hun interacties met het werk. “Je aanwezigheid ​​en de manier waarop je in die ruimte beweegt, geven leven aan het werk. Tegelijkertijd geeft het werk je de mogelijkheid om te sturen” zei Hollander.

De partners probeerden het luisteren op een andere manier te presenteren – met je hele lichaam.

Onderdompelen

De installatie in Zone2Source bestond uit 17 grote opblaasbare modules en 60 kleine houten banken met in totaal 180 luidsprekers. Ieder component van de installaties heeft een andere tactiele kwaliteit en een ander geluidstimbre.

Terwijl buiten het zonnetje schijnt, nodigen de speelse objecten en hun verschillende vormen me uit om me erin onder te dompelen. Ik onderga de immersieve ervaring, liggend op de comfortabele, zachte en warme watermatras van het object. Geluidstrillingen gaan door mijn lichaam, een effect dat Hollander vergeleek met een geluidsdeken in een concertzaal. In deze Japanse Zen-tuin dwaal ik even helemaal af in de voelbare geluiden. Ik kijk om me heen en begrijp nu beter wat Hollander bedoelt als ze zegt dat de objecten fungeren als een uitkijkpunt van waaruit het publiek het werk kan ervaren terwijl ze “een van de artiesten of choreografen worden.

Gefluister
Baroni legde uit dat de essentie van zijn muziek een ‘fluisterende stem’ is, waarvan het script is gebaseerd op teksten die zijn geciteerd en geabstraheerd uit het boek van Tada. De fluisterende stem wordt veel meer als ruis dan als melodie waargenomen en wordt ook wel ‘niet-stemhebbende spraak’ genoemd om hem te onderscheiden van normale spraak. De compositie is geschreven om de verborgen harmonieën te onthullen die in normale spraak bestaan, en om in het werk de spanning uit te drukken tussen de stroom van ‘niet-stemhebbende spraak’ en deze aanhoudende harmonieën die naar boven komen door muziekinstrumenten, inclusief fluit, basklarinet, contrabas, elektrische gitaar, piano en percussie.

Het werk komt thuis

De installatie kwam naar Zone2Source na te zijn tentoongesteld op drie andere locaties, waaronder Dutch Design Week in Eindhoven en November Music in Den Bosch. Beide kunstenaars zagen Zone2Source als de perfecte locatie. Vooral voor Hollander was het als “een cirkel sluiten en het werk naar huis brengen”. Thuis in de zin dat ze eerder werk in Zone2Source presenteerde tijdens de groepstentoonstelling Resonant, die de voorstudie toonde van dit project, maar ook thuis in de zin van weer in een ruimte voor beeldende kunst te zijn, in plaats van locaties waar de nadruk lag op design of muziek.

Beide kunstenaars koesteren de natuurlijke omgeving van het Amstelpark dat Het Glazen Huis als het ware omhult. Ze vonden de mystieke reflectie van het licht op de glazen wanden heel bijzonder, zeker als de nacht dichterbij en het lijkt alsof de tentoonstelling voorbij de muren gaat.

De installatie gloeit in het donker.

Geen universele aanpak

De gezamenlijke ambitie en inspanningen van de kunstenaars werden goed ontvangen door het publiek gedurende de drie weken dat hun werk te zien was in Zone2Source. Honderden bezoekers [uiteindelijk meer dan 850, red] luisterden naar de muziek en voelden de trillingen door de bedden met hun hele lichaam. “In de verschillende locaties waar deze installatie te zien was,” voegde Hollander eraan toe, “zag ik niet een universele benadering van het werk. De een raakte een object met één vinger aan en vertrok, anderen gingen gewoon zitten en observeerden, terwijl anderen helemaal tot rust kwam en de halve dag op een object bleven liggen”.

Als er iets is, deelt het publiek de ruimte binnen het werk. Dit veelzijdige publiek is ook waar de partners naar streefden. Terwijl Hollander het beschreef als een inspiratie voor openbare debatten en uitwisselingen over sensatie, voegde Baroni de tentoonstelling toe “opent een nieuw gevoel van horen” en laat de deur open voor meer om ontdekt te worden.

Verder lezen

Je kunt meer lezen over de ideeën en concepten van The Body Imitates the Landscape, inclusief een lijst met locaties waar het werk in 2020 wordt getoond via de website van de kunstenaar.

De CD The Body Imitates the Landscape. For tape, transducer speakers & ensemble is gecomponeerd door Claudio F. Baroni, opgenomen door MAZE ensemble en uitgegeven door Unsounds