Land (Art) Making

Introductie

Land (Art) Making – een samenwerking tussen Zone2Source en Land Art Contemporary –  is een nieuw platform dat de interactie tussen land en mens onderzoekt en de onderlinge verbondenheid tussen de twee ervaarbaar maakt. Land (Art) Making nodigt kunstenaars, ontwerpers, landschapsarchitecten, filosofen, performers en wetenschappers uit om samen met lokale kenners en gebruikers nieuwe kennis en ervaringen over specifieke landschappen te ontwikkelen. Samen onderzoeken we landschappen waar de relatie tussen de mens en natuur precair is, zoals de landschappen waar het bergen van niet-afbreekbaar afval bepalend is voor haar uiterlijke vormgeving en verschijningsvorm.

Werkwijze

Het doel van Land (Art) Making is om nieuwe verhalen te genereren over mens en land. Nieuwe verhalen met nieuwe relaties en verbeeldingen van een meer symbiotische relatie tussen mens/cultuur en land. We worden steeds meer doordrongen van de impact die menselijk handelen heeft op de aarde. Hoe kunnen we in deze tijd van klimaatverandering onze verbondenheid met het land opnieuw begrijpen en vormgeven?Land (Art) Making maakt een verbinding tussen praktijk en theorie, tussen kunst/ontwerp en interpretatie/reflectie. We doen dit door het ontwikkelen van artistieke onderzoeksprojecten naar specifieke landschappen en het organiseren van expert meetings op locatie. We experimenteren met multidisciplinaire en horizontale vormen van kennisontwikkeling in het landschap zelf. Hoe kunnen we effectieve samenwerkingen tussen verschillende disciplines en lokale kenners opzetten?

Onze onderzoeksprojecten kunnen allerlei resultaten hebben: van een fysieke ingreep tot een gedicht, van een performance tot een publicatie en van een bijeenkomst tot een installatie. We richten ons op verschillende doelgroepen: natuurbeheerders, landschapsontwerpers en overheid. Maar we bereiken ook graag een breder publiek, bijvoorbeeld door de ontwikkeling van een nieuw wandelpad of audiotour.

Pilot

De pilot van Land (Art) Making, ondersteund met een startsubsidie van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, vond plaats van 2018 tot 2019 in twee landschappen waarin afval een centrale rol speelt: de VAM-berg bij Wijster in Drenthe en de gifstortplaats in Diemerpark te Amsterdam. Beide gebieden, de één middenin de grote stad de andere op het platteland, worden gekenmerkt door een afzetting of stort van afval waar een natuurlandschap overheen is gelegd. Beide landschappen vertegenwoordigen de schaduwzijde van de moderniteit. Tot de 19e eeuw werd het meeste afval gerecycled. Hiervoor bestonden verbindingen en systemen tussen stad en platteland. Ook Wijster begon als afvalbelt voor de steden uit het westen en bestond in de jaren dertig voornamelijk uit biologisch afbreekbaar materiaal. Dit veranderde vanaf de tweede wereldoorlog in rap tempo naar niet-afbreekbaar afval en een afvalberg die voor honderden jaren opgeslagen moet worden. In het geval van de gifbelt onder het Diemerpark moet tot in de eeuwigheid een gebruikshandleiding worden gevolgd om goed met dit permanent vergiftigde landschap om te gaan. Bij beide afvallandschappen is ervoor gekozen om een natuurlandschap eroverheen aan te leggen. Bij het Diemerpark zijn het slechts de informatieborden die aangeven wat er zich onder onze voeten bevindt, bovenop de VAM-berg bevindt zich een informatiecentrum.

We hebben gekozen voor deze afvallandschappen omdat ze duidelijk laten zien hoe wij ons tot het land en onze invloed erop verhouden, waar het mis kan gaan en hoe dit anders kan. De grote hoeveelheid niet-afbreekbaar afval die wij produceren confronteert ons met enorme tijdschalen die voor de mens moeilijk voor te stellen zijn. Generaties duizenden jaren na ons moeten zorg dragen voor het afval dat wij nu achterlaten. Hoe geven we hier vorm aan, hoe blijven we het in herinnering houden, waar bergen we het veilig op? Verbergen we deze plekken of zorgen we juist dat ze zichtbaar blijven als gedenktekens aan onze tijd in de toekomst? En hoe veranderen we deze toekomst door anders om te gaan met afval?

Met een multidisciplinaire onderzoeksgroep van kunstenaars, (landschaps) architecten, ecologen, afvalexperts en lokale gebruikers willen we onderzoek doen naar het verleden, heden en de toekomstvan dit landschap. We hanteren daarbij twee tijdsperspectieven: de geschiedenis van de mens en de geschiedenis van de aarde. Ter voorbereiding organiseren we in het voorjaar van 2019 twee expedities waarop we met de groep veldonderzoek gaan doen en vanuit diverse invalshoeken naar het landschap gaan kijken. Met deze pilot onderzoeken we hoe locatie-specifiek/land-based/ multidisciplinair onderzoek werkt; we gaan verder met het ontwikkelen van een methodiek en platform voor veldonderzoek om kennis over land te ontwikkelen vanuit artistieke en ontwerpende strategieën.