Wouter Osterholt

Het werk van Wouter Osterholt is te zien tijdens Exploded View

Groeiend Verzet

Een ecologische rampenoefening in het Amstelpark, Amsterdam

Het Amstelpark is voortgekomen uit de grootschalige tuinbouwtentoonstelling de ‘Floriade’ die plaatsvond in 1972, die veel enthousiaste bezoekers trok. Maar er was ook kritiek, zoals van de actiegroep ‘De Lastige Amsterdammer’ die de tentoonstelling omschreef als “Poen-Groen achter een hek aan de rand van een voor velen onleefbare stad”. Zij vonden dat de 5 miljoen gulden subsidie beter besteed had kunnen worden door bijvoorbeeld de leefbaarheid in de binnenstad te verbeteren. Het was een kritiek die aansloot op de veranderende tijdsgeest. De jaren zestig en zeventig werden gekenmerkt door een toenemend besef over de eigen leefomgeving en de steeds ernstiger wordende milieuproblematiek, dat werd aangewakkerd door het alarmerende rapport van de Club van Rome, ‘The Limits to Growth’ uit 1972. Desondanks was er datzelfde jaar op de Floriade maar weinig aandacht voor dit nieuwe milieubesef, in plaats daarvan prefereerde men een meer behoudende aanpak.

Er is veel veranderd na de hype van de Floriade, en toch is de bovenstaande omschrijving nog altijd karakteriserend voor het Amstelpark, dat als een soort arcadisch landschap verscholen ligt achter een groot hek om zo de bedreigingen van buitenaf te weren. Zo mag er niet worden gefietst en het scherpe toezicht van parkwachters zorgt dat niets buiten de gebaande paden kan plaatsvinden. Het parkbeheer wordt zo serieus genomen dat de kunstenaars die in het monumentale tentoonstellingspark willen werken wordt verboden om objecten in de grond of in de bomen te bevestigen. Het gehele park wordt behandelt alsof het gaat om een museaal object. Het project ‘Groeiend Verzet’ zal deze schijnveiligheid tijdelijk ontregelen door een fictieve bedreiging toe te laten in de vorm van een stedelijke ontwikkeling waarbij alle bomen en struiken gerooid moeten worden. In dit doemscenario komen de omwonenden en andere betrokkenen in opstand en ontstaat er een verzet tegen de plannen van de gemeente. Het idee is om een documentaire te maken over hoe deze protestacties er uit zouden kunnen zien aan de hand van acties die in de afgelopen 50 jaar in Nederland zijn georganiseerd in het kader van grootschalige ontbossingen en kleinschalige lokale bomenkap.

De reconstructies worden uitgevoerd in samenwerking met een lokale toneelvereniging op verschillende plekken in het Amstelpark. Voorafgaand aan de filmdagen zal er een archief worden aangelegd van de vele acties die de afgelopen jaren in Nederland hebben plaatsgevonden. Deze uitgebreide collectie zal als bronmateriaal dienen voor de geënsceneerde situaties. Aan de hand van interviews (veelal van regionale televisiezenders) zal het script worden samengesteld waarbij de gesprekken letterlijk worden gereconstrueerd. Het project ‘Groeiend Verzet’ behelst een beeldend onderzoek naar de esthetiek van het protest door de jaren heen; van geïmproviseerde acties van geëmotioneerde burgers tot aan strategisch geplande manifestaties van politieke partijen. Het kappen van bomen lijkt een heet hangijzer te zijn geworden in de provinciale en gemeentelijke politiek. De bedreigde boom is verworden tot politiek subject en toont in toenemende mate de bezorgdheid van de boze burger in een sterk veranderende wereld, waarbij klimaatverandering vaak een nogal abstract en onzichtbaar fenomeen is, terwijl een boom in de eigen leefomgeving staat en een tastbare link vormt met de (bedreigde) natuurlijke wereld.

Wouter Osterholt (1979, Leiden) woont en werkt in Berlijn en studeerde aan de Rietveld Academie, waar hij zijn Bachelor in Fine Art behaalde in 2001. Zijn werk is context specifiek en manifesteert zich vaak als strategische interventies langs de ‘breuklijnen’ en ‘breukmomenten’ van het lokale (politieke) landschap, waar sociale ongelijkheid, conflicten of problemen aan het licht komen. Daarbij maakt hij gebruik van een methode van hercontextualisering van bestaand beeldmateriaal, zoals gebouwen, monumenten, sculpturen, rituelen en archiefmateriaal. Door interactie met toevallige passanten en directe betrokkenen, probeert hij politiek gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken. Hierdoor nemen de projecten vaak de vorm aan van een discussieplatform en ontmoetingsplek, waarin ‘deelnemers’ worden gestimuleerd om hun eigen positie te bepalen. Osterholt was artists-in-residence in the White House in London (UK), Townhouse Gallery in Cairo (EG), the MAK Center in Los Angeles (US), Capacete in Rio de Janeiro (BR), IASKA in Perth (AU), en bij PIST in Istanbul (TR), etc. Hij nam deel aan tentoonstellingen bij onder andere The Mosaic Rooms (UK), Fries Museum (NL), de 13de Istanbul Biënnale (TR), Townhouse Gallery (EG), Schunck* in Heerlen (NL).

Meer info zie: http://www.wouterosterholt.com/