Material Flows

‘We have to follow the things themselves, for their meanings are inscribed in their forms, their uses, their trajectories’ (Appadurai, 1986, p.5).

Material Flows is een tentoonstelling die de verborgen reizen en naweeën van plastic afval onderzoekt. Het maakt deel uit van een langlopend onderzoeksproject ontwikkeld door Compound 13 Lab* (2018-2023) dat zich richtte op de informele afval- en plastic recyclingeconomie in Mumbai. Material Flows markeert het begin van een nieuwe fase, waarin wordt ingegaan op de plasticvervuilingscrisis die samenhangt met de wereldwijde productie van en handel in plastic afval. Door het traject van afvalkolonialisme in kaart te brengen, situeert het project plastic als materiaal en metafoor voor de aanhoudende ongelijkheden en milieucrises die gevormd worden door mondiale systemen van extractie en verwijdering.

Centraal staat de koloniale erfenis van het winnen van grondstoffen door bedrijven als de Verenigde Oost-Indische Compagnie, wiens activiteiten in Indonesië, waaronder de vroege olie-exploratie, de basis legden voor de uitbuitende grondstoffensystemen die vandaag de dag nog steeds bestaan. Deze basis in de olie-exploratie heeft een blijvende impact achtergelaten: dezelfde grondstoffen die de koloniale economieën van brandstof voorzagen, drijven nu de productie van plastic aan, alleen keert het resulterende afval vaak terug naar Indonesië en andere voormalige koloniën. Deze cyclische stroom laat zien hoe historische extractiepatronen blijven bestaan, waardoor de onrechtvaardigheid ten opzichte van het milieu binnen de hedendaagse wereldwijde afvalstromen wordt versterkt. Door deze materiaalstromen te traceren onthult de tentoonstelling de verstrengelde geschiedenissen en giftige lasten die landschappen en gemeenschappen in het Mondiale Zuiden met zich meedragen.

De wereldwijde afvalhandel, die wordt gevormd door onevenwichtigheden in de economie en de regelgeving, buit vaak landen en gebieden met zwakke milieuregelgeving uit, waardoor een hedendaagse vorm van afvalkolonialisme wordt versterkt. Grote hoeveelheden plastic afval, afkomstig uit meer gereguleerde landen, belanden op stortplaatsen, in waterwegen of worden verbrand, waardoor langdurige giftige verstrikkingen ontstaan die kwetsbare gebieden en gemeenschappen blootstellen aan vervuiling (Liboiron, 2021). Deze stromen eisen een zware tol van arbeidssystemen die waarde onttrekken aan afgedankte materialen, terwijl ze tegelijkertijd de gezondheid van mens en milieu devalueren. De biopolitiek van de wegwerpbaarheid (Giroux) ligt dus ten grondslag aan de tentoonstelling, waarin wordt onderzocht hoe ongelijke verdelingen van afval en uitbuiting de landschappen van onze huidige crisis bepalen.

Ben Parry, Plastic Sorting line, 13 Compounds, Dharavi, Mumbai (2020)

Material Flows ontvouwt zich door middel van objecten, installaties, film, multimedia en data-gedreven kunstwerken die het publiek confronteren met de cumulatieve impact van de levenscyclus van plastic en de ecologische en sociale schulden zichtbaar maken die onderweg zijn opgebouwd. De tentoonstelling gebruikt plastic als materiaal en conceptueel anker en brengt de verschuivende wereldwijde afvalstromen in kaart als onderdeel van een langlopend onderzoeksproject. Het gezamenlijke onderzoek verbindt onderzoekers, kunstenaars en materiaalwetenschappers in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Indonesië, Maleisië en India. Het ontvouwt zich via een reeks “plastic dialogen” en creëert een ruimtelijk verhaal van objecten, infrastructuren en menselijke en niet-menselijke actoren, waarin plastic, als materiaal en transformatief proces, het wereldwijde netwerk van extractie, productie en afval bezielt.

Dit multi-site formaat weerspiegelt de intentie van de tentoonstelling om te visualiseren hoe deze verstrikkingen nieuwe “intra-actieve assemblages” vormen, die ons begrip van materialen, geschiedenissen en de ongelijke lasten van milieucrises opnieuw vormgeven.

*Compound 13 Lab is een experimentele leerruimte en een residentieprogramma voor kunstenaars in Dharavi, Mumbai, ontwikkeld als hulpmiddel voor jonge mensen wiens familie werkt in informele afvalsector.