In twee weekeinden van 15 tot 23 februari 2020 presenteert Irene Fortuyn en Ketter&Co samen de resultaten van één jaar activiteiten die onderdeel zijn van het Tuinbazen project. Tuinbazen is een artistiek onderzoeksproject naar mogelijkheden om parken te beheren als een gezamenlijke tuin.
Tuinbazen 2020
Meer over Tuinbazen
Tuinbazen is een meerjarig project waarin de parken van Amsterdam onderzocht en in kaart gebracht worden. Wat is de aard en cultuur van de Amsterdamse parken? Wie gebruikt ze en waarvoor worden ze gebruikt ? En door wie en hoe wordt er voor de parken gezorgd? En hoe zichtbaar is de tuinman/vrouw voor de parkbezoeker? Dit zijn enkele van de vragen die leidend zijn in Tuinbazen.
De centrale figuur in het project is de tuinman/vrouw, de verzorger van de parken die doorgaans weinig contact heeft met de parkgebruiker. Maar ook zit hij/zij zelden aan tafel als er beslissingen over het park genomen moeten worden, al is de tuinbaas degene die er dagelijks zorg voor draagt. Zeker nu steeds meer mensen van jong tot oud geïnteresseerd zijn in duurzaamheid, groen en tuinieren, kunnen we wellicht geheel anders gaan nadenken over de rol van de tuinbaas en de betekenis van de parken voor de stad. Kan de tuinbaas bijvoorbeeld ingezet worden als educator? Hoe kan hij met zijn kennis en passie de spil worden in het activeren van een gemeenschappelijke betrokkenheid, het inspireren van de zorg voor groen en de diversiteit van parken?
Het Amstelpark werd in 2019 een proeftuin van dit onderzoek. De eerste stap was het zichtbaar maken van het onderhoud in het park wat doorgaans weinig inzichtelijk is voor de parkbezoeker. Hoe kan het onderhoud en beheer van het park onder de aandacht gebracht worden? Wat gebeurt er eigenlijk in een park in de verschillende maanden en seizoenen en wie zijn de mensen die er zorg voor dragen?
Ketter&Co streeft ernaar tuinbazen, gebruikers en beleidsmakers nauwer bij elkaar te betrekken om meer horizontale vormen van beheer te vormen, om zo de kwaliteit van de Amsterdamse parken te bevorderden. Dit wordt gedaan door parkonderzoek naar het gebruik van en de zorg voor de parken, naar de kleuren, geuren, materialen, flora en fauna, activiteiten, talen, afval, manier van communiceren en de feesten in het park.
Website Ketter&Co
Tuinbazen wordt ondersteund door het Mondriaan Fonds vanuit de regeling samenwerking organisatie en kunstenaar
Pictures of the Tuinbazen 2020
Dove Bradshaw, Spent
het Glazen Huis
Opening zondag 6 November, 15-17 uur
met lezing van de kunstenaar om 15.30 uur
Zone2Source sluit haar 4e jaar als een platform voor kunst, natuur en technologie in het Amstelpark in Amsterdam af met een tentoonstelling van een bijzondere kunstenaar, Dove Bradshaw (New York, 1949), die al sinds 1969 de relatie tussen kunst en cultuur onderzoekt en een belangrijke inspiratie voor ons programma vormt.
Dove Bradshaw maakt al sinds eind jaren zestig kunst waarin de werking van onverwachte invloeden van de natuur een centrale rol speelt. In de afgelopen jaren houden heel veel kunstenaars zich bezig met het onderzoeken van alternatieve relaties tussen natuur en cultuur. Dove Bradshaw’s werk is daarmee relevanter dan ooit.
In haar kunst staat ze natuurlijke processen toe het werk vorm te geven zodat het eind resultaat nooit geheel vast staat maar voortdurend in beweging is. Geinspireerd door de 20ste eeuwse componist John Cage, met wie zij regelmatig samenwerkte en die haar werk diverse malen presenteerde, creëerde ze chemische schilderijen die veranderen door de invloed van omgevingsfactoren als temperatuur en licht, erosie sculpturen van zout en steen, en kristallen die radio signalen opvangen. Over haar werk zei John Cage, “We’re confronting now it seems to me in the very full way that her work is itself working—the identity, not the separateness, but the identity of time and space.” Het gaat er voor Dove Bradshaw niet om hoe een werk eruit ziet maar hoe het zich gedraagt en door de tijd heen verandert.
Dove Bradshaws werk is sinds begin jaren zeventig internationaal tentoongesteld en in belangrijke museale collecties vertegenwoordigd, maar is nog nooit eerder in Nederland te zien geweest. Dit zetten we nu recht met een tentoonstelling waarin oud en nieuw werk van Dove Bradshaw te zien is in de bijzondere omgeving van het Amstelpark.
Werk dat in de tentoonstelling te zien is:
Negative Ions II (1996-2016) bestaat uit een trechter die boven een kegelvormige berg zout hangt. Per minuut vallen 5 druppels water op het zout dat langzaam erodeert. De ervaring van tijd is hier een belangrijk onderwerp evenals in Waterstone (1996-2011), waarin een interactie plaats vindt tussen water en kalksteen waarvan het effect nog langzamer is. Het gebruik van natuurlijke materialen en de traagheid van de actie brengt ons uit de versnelling van het hedendaagse bestaan in een andere tijdsdimensie. Het thema van de cultivering van natuur en de natuur van cultuur is terug te vinden in werken als Home (2008), een sculptuur van doorns van de Christusdoorn die gewoven worden tot een ontoegankelijk nest en II series, Nothing 3 (2004), twee in brons gegoten gebroken eierschalen die oorspronkelijk in een installatie met twee levende vogels getoond werd. Ook te zien is een nieuw werk Spent Bullets, een serie 3D geprinte en uitvergrootte afgevuurde politie kogels waarin de geweldadigheid bevroren ligt in de transformatie van het materiaal. In de achterruimte van het Glazen Huis wordt de video Spacetime (2011) vertoond. Het is gebaseerd op de sculptuur 2 √0, hier ook tentoongesteld, dat verticaal een klok is en horizontaal een waterpas. De dualiteit van dit object wordt in relatie gebracht met het muziekstuk Ryoanji van John Cage, een duet voor percussie en een ander instrument bepaald door de performer, hier een fluit en een pauk.
Meer werk en informatie over Dove Bradshaw: http://www.metropolism.com/nl/reviews/30189_dove_bradshaw
Press Metropolis M about Dove Bradshaw
Brochure Spent
Malou van der Molen
Grounded Matter
werkperiode Orangerie
28 Augustus – 25 September, 2016
Malou van der Molen brengt gedurende de maand september een werk periode in de Orangerie door. Ze verzamelt sinds 2015 vierkante meters natuur in Amsterdam, die ze vertaald in textiel dessins, om de mondiale industrie van textiel te verbinden met een specifieke plek. Een stuk water in de gracht, de eerste dag sneeuw, het groenteschap bij de A&H, huiskamerplanten en huisdier, versnipperde bomen in het Amsterdamse bos, regenplassen, een 300 jaar oude boom in de Hortus, etc. De textiel dessins, natuur elementen en foto’s van de locaties worden in een installatie verwerkt die tot heden 31 vierkante meter beslaat en in de Orangerie getoond wordt. Daarnaast wordt de Orangerie een tijdelijke studio, die toegankelijk is voor het publiek, voor het maken van nieuw werk waarvoor een aantal vierkante meters uit het Amstelpark de basis vormen.
Cartographies of Human Sensation
Jonathan Reus en Sissel Marie Tonn
Orangerie, 29 Mei – 14 Augustus 2016
Cartographies of Human Sensation stelt een serie instrumenten voor die de drager afstemmen op de omgeving door meta-zintuigelijke waarnemingen van bio-metrische signalen (vertaald door gedragen geluidssynthesizers) en radicale lichaamsextensies
Terwijl de extensies de relatie tussen het lichaam en de omgeving veranderen door vervreemding, raakt door de instrumenten de drager meer afgestemd op psychobiologische reacties op voorbijgaande gebeurtenissen.
Tezamen vormen zij het gereedschap voor metasensation, reflexief gevoel.
Waarom New Cartographies? Wanneer we een natuurlandschap gewaarworden, ervaren we een geheel aan relaties: de wind die onze huid raakt, een veelheid aan uitzichten, geuren en geluiden die we in onze indruk van een bepaalde plek weven. We zijn cultureel getraind om meer gevoelig te zijn voor sommige gebeurtenissen da andere, hetgeen zich bijvoorbeeld manifesteert in de manier waarop we de wereld in kaart brengen. Kaarten worden gezien als statische objecten in ons deel van de wereld, maar in andere culturen zijn kaarten en verbeeldingen van ruimte vaak meer interactief, tastbaar en tijdelijk. De ontwikkelde instrumenten bieden de mogelijkheid voor een doorlopend/ continu in kaart brengen van de relatie tussen lichaam en omgeving, zodat misschien een ander begrip van ruimte en tijd ontstaat.
Terwijl het project zich ontvouwt ontwikkelen we hopelijk een dieper begrip van hoe het lichaam zich door tijd en ruimte beweegt en de subtiele en onbewuste processen construeert die onze ervaring vormen.
Tijdens de tentoonstelling wordt een programma ontwikkeld waarin deelnemers met de instrumenten op voorbereide wandeltochten gaan. De tochten zijn doorlopende gesprekken met deelnemers, zich ontwikkelend over tijd en op verschillende locaties. Ze zijn site-specific en bieden de deelnemers een unieke mogelijkheid om te reflecteren op de manier waarop zij de omgeving gewaarworden.
Air, Water, Soil
Sarah Daher. Menno Hiele, Marjolijn Boterenbrood
het Glazen Huis, 3 April – 15 Mei 2016
Opening Zondag 3 April, 16 – 18 uur
In de tentoonstelling Air, Water, Soil wordt het werk van drie kunstenaars die zich bezig houden met de basis elementen voor leven in dialoog met elkaar gebracht.
Sarah Daher Air Culture
Planten kunnen communiceren door de lucht en sturen boodschappen door chemische moleculen af te scheiden. Air Culture stelt een nieuw gebruik voor van deze natuurlijke verbindingen. Levende planten, gecombineerd met technologie kunnen ons voorzien van gepersonaliseerde lucht, verrijkt met specifieke chemische eigenschappen.
Deze verrijkte lucht kan verschillende invloed hebben op ons fysieke en psychische welzijn, afhankelijk van de plantsoort, de omgevingsfactoren en de levenscyclus van de plant.
Air Culture is een interdisciplinair project tussen ontwerp en wetenschap; techniek en natuur. Door verschillende onderzoeksgebieden met elkaar te verbinden, kan ontwerp het menselijke aspect met wetenschappelijke kennis doen versmelten om nieuwe realiteiten te scheppen die beantwoorden aan latente behoeften.
Het erkennen van het chemische vocabulaire van de plant verandert niet alleen de manier waarop we ons tot de plant verhouden, maar ook de manier waarop we lucht gewaarworden en consumeren.
Air culture is het beginpunt van waaruit de waarde van lucht ter discussie wordt gesteld en een toekomstig scenario wordt voorgesteld waar vluchtige emissies van planten onderdeel worden van ons dagelijks leven, een nieuwe gewoonte om onderdeel te maken van onze routine. Wat als we in de toekomst we op dezelfde manier waarop we eten verbouwen, we ook onze lucht verbouwen?
Menno Hiele, Hydrosculptures
In zijn Hydrosculptures waarin planten leven zonder aarde, onderzoekt de kunstenaar hoe ver een plant af kan staan van zijn eigen, natuurlijke omgeving. Door de combinatie van stromend water, mens gemaakte objecten, hout, elektronica en levende planten, krijgen deze objecten de mogelijkheid te gaan leven. De sculpturen vertonen vergelijkbare eigenschappen met bomen zoals het voedingrijke water dat door de buizen stroomt. De stam van de Douglas boom draagt de holle handgemaakte houten ladder die tegelijk als water reservoir functioneert.
Marjolein Boterenbrood, Sporen
Marjolein Boterenbrood heeft een jaar lang onderzoek gedaan naar het leven onder de grond in het Amstelpark en het nabij gelegen Gijsbrecht van Aemstelpark. De aarde bestaat uit een enorme diversiteit van leven waarvan we nog maar slechts een klein deel kennen, maar waarvan we steeds beter het belang begrijpen voor onze ecosystemen. Een van de resultaten van dit project is een serie foto’s van de humus laag van de aarde die horizontaal worden gepresenteerd. Op 17 april presenteert Marjolein Boterenbrood de kaart die zij heeft ontworpen van de wereld onder onze voeten en gaat zij met gasten dieper in op haar project.
Sara van der Heide, The Garden
The Garden is een reisverslag dat Sara van der Heide maakte van haar aanwezigheid in haar volkstuin; ze volgde een jaar lang met haar camera de verandering van kleur en vorm van de bladeren, het opkomen, ontbinden en doodgaan van de planten en andere bewoners en passanten van de tuin. Zo wordt de cyclische tijd van groei, vergankelijkheid en verstilling zichtbaar gemaakt, een notie van tijd die wij in de kapitalistische maatschappij, waarbij alles draait om spektakel en lineaire groei, uit het oog lijken te zijn verloren.
Een jaar lang gefilmd in een volkstuintje van 330 m2 in Tuinwijck, Amsterdam ( april 2013 – april 2014)
Camera en montage: Sara van der Heide
Kleurcorrectie: Sara van der Heide en Guy Molin
Technische ondersteuning: Guy Molin
Camera stand-in: Kyle Tryhorn
Thank you: Nelly Voorhuis
In opdracht van: If I Can’t Dance, I Don’t Want To Be Part Of Your Revolution
Brochure Air, Water, Soil
Werkperiode 2015 en 2016
Park Sporen is een kunstproject van Marjolijn Boterenbrood waarin zij in 2015 en begin 2016 het ‘terra incognita’ van het Amstelpark en het Gijsbrecht van Aemstelpark onderzoekt: de ervaringen van verborgen plekken en het verborgen leven onder de grond. Het Amstelpark en het Gijsbrecht van Aemstelpark zijn bij uitstek het universum waar natuur en cultuur samenkomen. Het Amstelpark is een prachtig weefsel van tijdzones; voormalig veenweidegebied en wereld-tuinbouw-tentoonstelling Floriade in 1972 en nu een volwassen geworden park. Dit project is een voortzetting van een ‘artist in residence’ in het najaar van 2013 in de Oranjerie en het Rietveldhuis.
Blog
‘Park Sporen’ ontvouwt zich als een geleidelijk proces dat te volgen was op een blog op deze website. Niet direct zichtbare zaken als humus, bodemleven, waterleven, mycelium, zintuiglijke ervaringen en verval werden die in het vooronderzoek gecategoriseerd werden vormen de basis voor dit project in beide parken. Tijdens wandelingen en workshops, het blog en de sporen-kaarten die aan het einde van het project gecreeerd worden, worden bezoekers meegenomen om het park op een nieuwe manier te beleven.
Voor dit project nodigt Marjolijn Boterenbrood diverse experts uit waaronder Rein de Waal, hoogleraar bodembiologie en humus en aqua-bioloog Gertie Arts, beiden van de Wageningen UR en hoogleraar landschapsgeschiedenis Erik de Jong, bijzonder hoogleraar Cultuur, Landschap en Natuur aan de Universiteit van Amsterdam. Deze zogenoemde Artis-leerstoel is ingesteld op voordracht van de Stichting Natura Artis Magistra en het Fonds Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst. Vanuit de kennis van hun disciplines zullen zij nieuwe inzichten van het verborgen leven van het park zichtbaar maken. Verhalen en kennis van parkbezoekers zullen ook bijdragen aan de inhoud en de rijkdom van het blog en de kaarten, zoals de kennis van de amateur-ornitholoog. Uitwisseling van kennis en verhalen met het publiek vindt ook plaats door cartografie workshops met kinderen, pissebed- en waterdiertjes-zoektochten en met de door de kunstenaar ontwikkelde teken-machine, waarmee verhalen van parkbezoekers verzameld worden.
Het eindproduct van Park Sporen is het digitale verslag van de zoektocht en een serie kaarten waarmee de bezoekers anders naar de parken gaan kijken. Blog en kaarten geven inzicht in de complexiteit van deze plekken. QR-codes op de kaarten brengen je via je smartphone bij de parkverhalen op de site. De kaarten zullen te verkrijgen zijn bij Zone2Source in het Rietveldhuis en het Glazen Huis, de restaurants in het park, de OBA, het wijkontmoetingscentrum en bij het Stadsdeelkantoor. De resultaten, de blog en de kaarten, komen tot stand in een dynamisch proces, veranderlijk, heterogeen en incompleet. Zintuiglijke ervaringen, beelden, mythes en concrete kennis die met deze acties worden verzameld, vormen de inhoud en krijgen ‘een plek’ die voor iedereen toegankelijk is. Met de kaarten ontvouwt zich een waterwereld, ondergronds leven, verhalen, een park-jaar-kalender en een schatkaart ineen.
Lees ook het interview met Marjolein Boterenbrood dat we in 2020 met haar hielden
Gedurende 5 weken is PJ Roggeband de tweede kunstenaar die een periode in het Amstelpark doorbrengt voor een artistiek onderzoek. In deze periode ontwikkelt en presenteert hij zijn project UITLAATTUIN. In de Orangerie zullen een aantal prototypes van de UITLAATTUIN opgesteld staan. Daarnaast worden er een aantal nieuwe modellen ontwikkeld zoals de UITHUILTUIN en de KRONKELTUIN. Tevens zal er een klein overzicht te zien zijn van eerdere groenprojecten zoals Plattegrond (2009), een expeditie door gekraakte volkstuinen in Utrecht; Oranjegeheim (2008), een project over ‘vorstelijk tuinieren’ naar aanleiding van de toendertijd opzienbarende paleistuin te Honselersdijk en het sociale kunstproject Nootgroen (2012-2015).
Naast zijn ‘werkplaats voor mogelijke tuinen’, van vrijdag t/m zondag open voor het publiek, zal kunstenaar en tuinfantast PJ Roggeband ook onderzoek doen naar de rol die draagbare natuur en mobiel groen kunnen spelen in de stedelijke omgeving. Uiteraard zullen enkele uitlaattuinen beschikbaar zijn voor een wandeling door het park.
De complexe geïmproviseerde liederen van de merel die zowel in bossen als stedelijke gebieden in heel Europa te vinden zijn, vormen de inspiratie voor dit werk. Bird is een interactieve audio-video installatie waarin een virtuele vogel, die zich in een 8 kanaals ruimte beweegt, algoritmisch liederen componeert gebaseerd op opnamen van merels. De positie van de bezoeker in de ruimte wordt in real time zichtbaar gemaakt op de videoprojectie door middel van ‘trail masking’. De beweging van de toeschouwer binvloed de locatie van het geluid van de virtuele vogel. De ontmoeting tussen een stedeling en de gesofisticeerde melodische en timbale structuur van het lied van de merel maakt ze tot betekenaars van natuur in een stedelijke context en bewijs van de cultivatie van virtuositeit onder dieren.
Het Amerikaanse duo Marlena Novak and Jay Alan Yim vormt het samenwerkingsplatform localStyle. In hun intermedia projecten onderzoeken zij hoe grenzen geconstrueerd, geïnterpreteerd en onderhandeld worden via thema’s die uiteenlopen van het partnering gedrag van hermafroditische zeewormen tot de sonificatie van elektrische vissen uit de Amazone. Zij werken voor dit project samen met Jesus Duran, een experimentele technoloog en educator die werk creëert waarin hij de overschrijding tussen virtuele en fysieke ruimte onderzoekt in sociale feedback circuits.
Chiel Kuijl ontwerpt een nieuw werk voor boven de grote vijver: een werk
voor de meeuwen. De installatie bestaat uit een interactieve touwsculptuur
met schommels en twee hangende voedingsschalen (dagelijks te vullen vanaf
de kant): één schommel aan de kant voor het laten bewegen van de
installatie door mensen, en een aantal grote takken en voedingsschalen
boven het water als zitplaats voor vogels. De vorm van de installatie is
geïnspireerd op de rizomatische groei – een principe uit de biologie
waarbij organismen ontstaan vanuit een groeikern met uitlopers, die op
zichzelf weer bestaan uit verschillende uitlopers, enzovoorts. Eén voor
één, touw, voor touw, plank voor plank wordt een samenhangend geheel
gecreëerd dat blijvend in beweging blijft dankzij de open hang
constructie. Daarin openbaart zich een golfbeweging die de structuur van
het werk zichtbaar maakt en de beweging verspreid naar alle uithoeken.
Door verschillende gewichten/voedingsschalen op specifieke punten te
bevestigen wordt een oneindige onbalans gecreëerd. De vogels en de
elementen zetten de bewegingen in gang, in een netwerk waarin alles met
elkaar verbonden is. De golfbeweging die ontstaat, spreidt zich uit naar
alle grenzen en komt dan terug. Met de touwen wordt een geheel nieuwe
wereld en een ontmoetingsplaats tussen natuur en kunst gecreëerd.
Voor Chiel Kuijl is natuur geen object, plaats of wezen, maar een
gebeurtenis, een stroming, een proces dat voortdurend in beweging is. Het
is overal om ons heen, altijd. Natuur bestaat uit microscopische delen die
weer verbonden zijn met grotere schakels van delen enzovoorts. Ook Chiel
Kuijls werk bestaat uit veel kleine elementen die samen een groter geheel
vormen. Kuijls werk groeit zoals de natuur met zijn eigen regels en
gedrag. Vanuit een fascinatie voor insecten en massagedrag begon Kuyl met
het ophangen en verbinden van een miniatuur biotoop. Vandaaruit ging hij
in de openlucht werken en werd de uitdaging hoe de vrije ruimte te vangen.
De installaties van Chiel Kuijl bestaan uit verbindingen in de ruimte. Het
is een zoektocht naar ruimte, het niets dat we om ons hen voelen maar dat
alleen in beeld komt als iets ruimte inneemt. Alles om ons heen wordt naar
de aarde getrokken. Door objecten in ruimte te hangen worden ze vrijer van
zwaartekracht en veranderd de context van de objecten. Vervolgens worden
de gewichten vervangen door
