proeftuin voor kunst & ecologie
MAP
nieuws
22 april 2022

Shadow Floriade paviljoens

Amstelpark, vanaf april 2022 
De Shadow Floriade is een programma ter gelegenheid van het 50 jarig bestaan van het Amstelpark en de Floriade van 1972.  Tijdens de Shadow Floriade presenteert Zone2Source naast de tentoonstellingen Perfect Nature: Amstelpark Test Site, Our Living Soil en Wat de bomen van het Amstelpark ons vertellen, ook tijdelijke kunstwerken / mini-paviljoens die verspreid door het park worden geïnstalleerd: Camera Obscura, Contemplatorium, Universe en Building as Being.
In 1972 werd het park aangelegd ter gelegenheid van de Floriade van 1972. Vijftig jaar later stellen we de vraag of  een park in tijden van ecologische crisis de plek kan zijn waar mensen samenkomen om nieuwe verbeeldingen en ervaringen van natuur te oefenen. De tijdelijke paviljoens zijn geïnspireerd door het concept van de wereldtuinbouwtentoonstelling, beter bekend als de Floriade. De tentoonstelling wordt gekenmerkt door architectonische paviljoens die worden vormgegeven door het thema van de expo. Op een wereldtentoonstelling zijn paviljoens plekken om iets te beleven en te ontdekken. De tijdelijke paviljoens en interactive bouwwerkinstallaties fungeren als instrumenten om onszelf beter af te stemmen op de natuurlijke omgeving. De paviljoens worden niet alleen gebouwd voor het menselijke belang, maar ook naar paviljoens voor niet-menselijke organismen.

Camera Obscura – Rick Abelen

Kunstenaar en architect Rick Abelen, ziet de relatie tussen mens en omgeving vanuit de architectuur als eeninteressant spanningsveld. Daarom ontwikkel Abelen een Camera Obscuradie je als bezoeker kan betreden waar het Amstelpark wordt waargenomen vanuit een nieuw perspectief.  De Camera Obscura is een verduisterde ruimte waar via een gaatje in de wand de buitenwereld op zijn kop binnenkomt. Als voorloper van de fotografie – maar een techniek waar er nog wel een direct verband met de omgeving bestaat – heeft de installatie de vorm van een vouwcamera.
Het werk wordt geplaatst op een plek met uitzicht op de vijver zodat ook de weerspiegeling van het landschap op het water deel uit zal maken van het kunstwerk. Bezoekers kunnen het gebouw ten allen tijden binnen treden, waardoor je je in de binnenkant van een camera bevindt waar je de wereld op de kop waarneemt. Het waarnemen van de omgeving op een bevreemdende manier leidt tot meer aandacht en reflectie op details en vormen waar we normaliter gedachteloos doorheen wandelen. Als je weer naar buiten komt is de omgeving net even anders dan voordat je de Camera Obscura betrad.

Contemplatorium: area for unknown rituals – Rob Sweere


Rob Sweere is bekend om site specifieke sculpturen en installaties waarmee de bezoeker de wereld om zich heen op een intense manier kan ervaren. Bewustwording van de wereld om ons heen, van de complexe natuur of zelfs van het onmetelijke universum, maakt dat we onszelf en onze afhankelijkheid van onze omgeving, beter leren kennen en er beter voor gaan zorgen. De installaties van Sweere zijn bedoeld als hulpmiddelen ter concentratie en oefeningen voor afstemming op de natuurlijke omgeving. Inmiddels nodigt Sweere mensen over de hele wereld uit om ‘conversaties’ aan te gaan met de hemel of met bomen. We hebben nieuwe rituelen nodig om onszelf opnieuw af te stemmen. Het Contemplatorium biedt hier plek voor.
Het Contemplatorium is een combinatie tussen sculptuur, landschapsvormgeving en ervaringskunst die modulair is en zich kan blijven ontwikkelen en zich manifesteert in de natuurlijke omgeving van een park. Het Contemplatorium, die ten alle tijden openbaar toegankelijk is voor publiek, vormt een plek waar het publiek zelf kan uitvinden hoe ze het kunstwerk willen gebruiken om persoonlijke en nog onbekende rituelen te laten plaatsvinden in verbinding met de natuurlijke elementen. Het Contemplatorium bestaat uit diverse looplijnen die verschillende objecten met elkaar verbinden. Het geheel is modulair. Dat betekent dat per locatie de looplijnen en de objecten anders geplaatst kunnen worden en het in de toekomst uitgebreid kan worden. De looplijnen en objecten sturen de bezoeker op een speelse en onderzoekende manier tot nieuwe ervaringen en waarnemingen van de omgeving – een gebied voor het ontwikkelen van nog onbekende rituelen die tot een verdiepende ervaring van ons lichaam in de omgeving kan leiden.

Universe – Robbert van der Horst

Robbert van der Horst is een kunstenaar en architect wiens werk altijd een interactie aangaat met het landschap: fysiek, historisch en sociaal. Sinds 1995 maakt hij voorstellingen en tijdelijke bouwwerken die onze relatie met het omliggende landschap bevragen. Zijn belangstelling voor architectuur is geworteld in een langlopend onderzoek naar de wijze waarop wij ons als mensen verbinden met een plek op aarde en hoe kwetsbaar en onzeker die positie plots kan worden. Hij ziet zijn bouwwerken als ensceneringen: door het afleggen van een route, het los komen van de grond, het bieden van een nieuw perspectief en het zichtbaar maken van de horizon, ontstaat nieuwe ruimte voor ervaringen. Tijdelijke structuren drukken de relatie uit tussen thuis, mens en horizon.
Universe is een onderzoeksmachine, een observatorium, die roteert en van waaruit we nieuwe perspectieven op de omgeving innemen. We worden uitgenodigd om na te denken over het omringende sociale, fysieke en historische landschap en om ons gevoel van plaats te verankeren. Universe is een bestaand werk dat Robbert speciaal voor de Shadow Floriade en het Amstelpark aan gaat passen.
Zo ontwikkeld hij een nieuwe energie centrale die door het langzaam laten zakken van een groot gewicht een lamp laat branden. Het gewicht wordt door bezoekers zelf weer omhoog gehezen. Deze nieuwe koppeltechniek zal worden ingezet bij deze nieuwe versie van Universe. Vanaf het ronddraaiende verhoogde platform rond een bol die de omgeving en de hemel spiegelt zien we het Amstelpark anders dan de gebaande paden van het park, en worden we gevraagd ons anders te oriënteren op de plek die we innemen.

Building as Being – ZOOOF & Esmee Geerken

Waarvoor bouwen mensen, wat betekent het om te bouwen, hoe is bouwen in de loop van de tijd geëvolueerd en hoe kunnen we duurzaam bouwen voor de toekomst? Building as Being onderzoekt deze vragen in samenwerking met architecten, ontwerpers, ecologen, aardwetenschappers, kunstenaars en het grote publiek. Vormen groeien veelal door het principe van zelforganisatie, waarbij orde ontstaat uit de chaos, zonder een mastercontroller.
Het ontwerperscollectief Zoo of the Future (ZOOOF) bouwt een paviljoen rond het leefgebied van dieren. Tijdens de tentoonstelling Zoo of the Future (2020) heeft ZOOOF zich bezig gehouden met een speculatief ontwerp rond toekomstige relaties tussen mensen en niet-menselijke organismen. Voor de installatie werkt het collectief samen met de kunstenaar en aardwetenschapper Esmee Gerken. Door het park als een locatie te definiëren waar mensen en andere levensvormen elkaar ontmoeten, wordt het begrip ontwerpen gezien als co-ontwerpen. Dit betekent dat het park vorm krijgt door een samenwerking met de niet-menselijke gebruikers. Het concept is verbonden aan de Shadow Floriade, omdat het een blik werpt op de mogelijkheden van niet-menselijke architectuur.
In Amsterdam bevinden zich een aantal vormen van architectuur die speciaal voor niet-menselijke organismen zijn gemaakt. De vleermuiskelder en de loopbruggen voor eekhoorns over de Europaboulevard zijn hiervan voorbeelden waaruit het idee van ZOOOF en Zone2Source is voortgekomen om nieuwe architectuur te ontwerpen voor de vrijwillige niet-menselijke bewoners van het Amstelpark. Om dieren te erkennen als bewoners van de stad, zullen er een aantal workshops worden gehouden met design studenten, volwassenen en kinderen uit de buurt, en lokale dieren. Tijdens de workshops bouwen zij vanuit observaties van de natuur, semi-tijdelijke verblijven voor het dierenleven in het Amstelpark.