Polyphonic Landscapes is een artistiek onderzoeksprogramma over geluid en ecologie waarin 4 kunstenaars – Budhaditya Chattopadhyay (IN/NL), Yolande Harris (UK/US), Teemu Lehmusruusu (FI) en Lia Mazzari (IT/UK) – het Amstelpark verkennen tijdens een reeks residenties in de Parkstudio. Hun onderzoek zal resulteren in een tentoonstelling in en buiten Het Glazen Huis van 6 oktober tot en met 3 december 2023.

Luisteren als onderzoek

De geluidskunstenaars van Polyphonic Landscapes onderzoeken hoe we met geluid en luisteren een actiever begrip van landschap kunnen creëren. Met andere woorden: Hoe kan ons gevoel van horen een meer lichamelijke, inclusieve, relationele en wederzijdse verbondenheid met onze omgeving bevorderen, waarbij dit laatste ecologisch wordt opgevat als een proces waarbij verschillende levensvormen, materialen, energiestromen en tijdstippen betrokken zijn?

Het onderliggende doel van het project is om meer inzicht te krijgen in hoe artistieke onderzoek(ers) nieuwe ingangen produceren naar lagen van kennis die niet of nauwelijks toegankelijk zijn via reguliere academische praktijken. De manieren waarop de kunstenaars vorm geven aan hun verkenningen en hoe ze de publieke aspecten van onderzoek laten zien, vormen een belangrijk aandachtspunt.

Polyphonic Landscapes werkt op drie niveaus:

1. Sonisch onderzoek naar de urgente relatie tussen natuur en cultuur
2. Onderzoek naar de agency van zowel theorie als praktijk in artistiek onderzoek
3. Onderzoek naar de ecologie van de zintuigen en het multisensoriële

Onderzoekers en locatie

In Polyphonic Landscapes worden deze vragen onderzocht door vier internationaal gerenommeerde geluidskunstenaars. Hun eenjarige artistieke onderzoek zal uitmonden tot nieuwe geluidswerken die nieuwe manieren van het kennen en ervaren van landschappen mogelijk maken. Om een vruchtbare kruisbestuiving tussen de artistieke praktijk en kritische theorie te bevorderen, zullen onderzoekers van het ArtEZ lectoraat Theorie in de Kunst (onder leiding van Peter Sonderen, projectleider Joep Christenhusz) en Zone2Source directeur Alice Smits optreden als theoretisch klankbord, naast andere experts.

De kunstenaars zullen hun onderzoek richten op het specifieke landschap van het vijftig jaar oude Amstelpark waar Zone2Source is gevestigd. Het Amstelpark, ontworpen voor de Floriade in 1972, is een hybride omgeving waarin het stedelijke en het natuurlijke nauw met elkaar verweven zijn. De resultaten van hun onderzoek zullen worden gedeeld tijdens drie openbare onderzoeksseminars. Ter afsluiting van het project zullen de verbonden geluidswerken door Zone2Source tentoongesteld worden van oktober tot half december 2023.

Over de kunstenaars

Budhaditya Chattopadhyay (IN/NL)
Co-Sounding: Towards a Sonorous Land

Deze installatie, bestaande uit een reeks ingelijste doeken die zijn uitgerust met sensoren, codes en veldopnames, poogt de visuele dominantie van het statische landschapsschilderij te dekoloniseren door het landschap te representeren via de intieme belevingen van geluid en gehoor. Geluidsopnames afkomstig van locaties die geïnspireerd zijn door 17e-eeuwse landschapsschilderijen verspreiden zich voorbij de lijst terwijl de kijker er onderdeel van wordt door middel van bewegings- en omgevingssensoren die in het doek zijn geïnstalleerd.

Budhaditya Chattopadhyay (IN/NL) is een kunstenaar, onderzoeker en schrijver. Hij maakt installaties en live performances waarin kwesties als milieu en ecologie,
migratie, ras en dekolonialisatie aan bod komen. Chattopadhyay publiceert over artistiek onderzoek, mediatheorie en esthetiek.

Credits:
Electronics Assembly Support: Bidisha Das (Cologne).
Systems and Production Support: Tobias Lintl (Vienna)
Coding Support: Christoph Kummerer (Vienna)
Thanks to Rijksmuseum Schiphol, Academy of Creative and Performing Arts (ACPA), Critical Media Lab Basel, Lukas Willmann, Gregor Lintl, Lilli Müller, and Gina Müller.

Yolande Harris (UK/VS)
Vertigo and the Sound Portal

De wereldwijde ecologische crisis vereist dat we ons verhouden tot milieudreigingen in verre oorden. Vertigo and the Sound Portal is een geluids- en video-installatie die ons met landschappen ver weg verbindt via een duizelingwekkend geluidsportaal. Vanuit het concept ‘vertigo’, verhoogt het onze gevoeligheid voor geluid en luisteren en creëert het een vloeiende relatie met plaats en identiteit. Hoe luisteren we naar ontheemde geluiden of voelen we een verbondenheid met landschappen ver weg van ons? Door de Pacifische kust van Californië te verbinden met het Amstelpark in Amsterdam, worden bezoekers aangemoedigd om na te denken hoe hun beleving van geografische en ecologische locatie en het gevoel van identiteit dat daaraan verbonden wordt, door geluid uitgerekt en vloeiender wordt.

Yolande Harris (UK/US) is een kunstenaar, muzikant en onderzoeker die ideeën over sonisch bewustzijn onderzoekt. Door middel van audiovisuele installaties, wandelingen en performances creëert ze intieme, viscerale ervaringen die het bewustzijn van onze relatie met het milieu vergroten.

Teemu Lehmusruusu (FI)
Pulse

Pulse is een sonisch resonerende bronzen en glazen sculptuur, een sonde diemens en bodem verbindt. Met behulp van vocht- en temperatuursensoren verbindt het zich met de ondergrondse bioactiviteit van de omgeving waarin het geplaatst is. Het werk nodigt uit ons anders te verhouden tot het landschap en contact te maken met een vitaal ondergronds systeem door onzichtbare processen in de bodem in geluid om te zetten. Pulse richt zo onze aandacht op de fragiele maar vitale levensomstandigheden onder onze voeten, die traditioneel geen deel uitmaken van wat wij als ‘landschap’ beschouwen.

Teemu Lehmusruusu (FI) is een mediaen installatiekunstenaar uit Helsinki die onderzoek doet naar de rol van de mens in ecosystemen vanuit een poetisch ethos. Momenteel doet Lehmusruusu langdurig onderzoek naar het onzichtbare leven in de aardbodem dat bedreigd wordt door de milieucrisis. Dit presenteert hij door sensoren, geluiden, en door computer gegenereerde beelden te combineren met natuurlijke materialen.

Lia Mazzari (IT, UK)
hydroFiles

hydroFiles onderzoekt hoe live audiostreaming verschillende vormen oplevert van het beleven en beluisteren van onze omgeving. Het werk bestaat uit een netwerk van acht live audiostreams die continu uitzenden vanaf verschillende afgelegen en moeilijk bereikbare plekken rondom de waterwegen van Amsterdam, zoals grachten, bruggen en de duinen. Door microfoons en hydrofoons op oppervlakten, de grond en in drink- en rioolwater te plaatsen, en zo de Amstel een stem te geven, transformeren deze livestreams de handeling van het luisteren naar in het luisteren met onze omgeving.

Lia Mazzari (IT/UK) is geluidskunstenaar en onderzoeker. Ze betrekt het publiek bij ontmoetingen met kunst in onconventionele ruimtes (op locatie en online) door middel van performance, compositie, installatie
en interventie. Met opnames en live evenementen onderzoekt zij hoe geluid kan worden gebruikt als een multidimensionale kracht van akoestische commoning.

hydroFiles wordt ondersteund door Waterschap Amstel, Gooi en Vecht en door Waternet.

Nationale Onderzoeksagenda (NWA)

Polyphonic Landscapes is onderdeel van het Kunstroute NWA-project Stukje bij beetje, of helemaal niet binnen de regeling ‘Kleine Projecten’ die wordt gefinancierd door de Nederlandse Onderzoeksraad (NWO). In dit project worden verschillende clustervragen behandeld die in de Nationale Onderzoeksagenda zijn gesteld. Bijvoorbeeld: “Wat is kwaliteit van leven?” en “Wat betekent kunst voor mensen?”.

Polyphonic Landscapes zoekt naar nieuwe perspectieven op deze vragen door middel van artistiek onderzoek dat de relatie tussen natuur en cultuur onderzoekt, en de positie van het menselijke en niet-menselijke in het bijzonder. Het onderschrijft de visie van de NWA Kunstroute dat, in het licht van de wereldwijde klimaatafbraak, kunst een alternatieve manier van kennisproductie kan zijn die de dichotomieën tussen subject en object, kennen en ervaren, menselijk en niet-menselijk, omzeilt.

Onderwijspartners:
Honours Lab, ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten.

Deelnemers:
Polyphonic Landscapes is een gezamenlijk project door:
Lectoraat Theorie in de Kunsten, ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten
Dr. Peter Sonderen, verantwoordelijk hoogleraar
Joep Christenhusz, MA, projectleider
Alice Smits, Directeur Zone2Source