Van 10 juli t/m 18 september 2022 toont kunstinstelling Zone2Source in het Amstelpark in Amsterdam Our Living Soil, een groepstentoonstelling met nieuwe verhalen over onze relatie met de aardbodem. Our living Soil bestaat uit installaties, videowerken, buitenwerken en een project waar bezoekers eetbare aarde kunnen proeven.

Tijdens de Shadow Floriade neemt Zone2Source deel aan het internationaal programma Our Living Soil. Het twee-jarige art-science project wordt ondersteund door de World Congress of Soil Science dat dit jaar zal plaatsvinden tussen 31 juli en 5 augustus in Glasgow. Het doel van het congres en Our Living Soil is “to inspire a deeper public understanding of the importance of soils.”

Van 10 juli t/m 18 september is Our Living Soil bij Zone2Source een groepstentoonstelling met kunstenaars die zich op verschillende manier bezighouden met aarde en land. Voor het programma zullen de kunstenaars in die periode gaandeweg nieuwe projecten ontwikkelen, sommigen zullen hun project uitbouwen vanuit hun residentie afgelopen jaar bij het World Soil Museum in Wageningen. Kate Foster, die zowel in Nederland als Schotland woont, zal de Congress of World Soil Science fysiek bijwonen en haar artistieke reacties en observaties vormgeven in een doorlopend werk dat in de tentoonstelling te zien zal zijn.

In onze kapitalistische samenleving wordt de bodem gezien als één van de vele natuurlijke bruikbare grondstoffen. Maar de bodem kent veel meer, het is levend, voedend en een gezonde bodem is essentieel voor al het leven op aarde, inclusief het leven van de mens. We hebben een herontdekking met nieuwe verhalen nodig om onze relatie tot de bodem opnieuw te begrijpen en te ervaren. Terwijl de wetenschap een vernauwde, specialistische blik werpt op bodemonderzoek, speelt kunst een belangrijke rol in het verbeelden van en vormgeven aan nieuwe praktijken en uitbeelden van de vele diverse culturele relaties die mensen met de bodem kunnen hebben. Kunstenaars stellen andere vragen en maken verbinden vanuit een ander perspectief waarmee juist de verstrengeling – het samenleven van mensen en aarde – ervaren wordt.

Our Living Soil is een onderzoeksproject naar culturele betekenissen, representaties en waarden van de aardbodem in een tijd van planetaire verandering. Op een intieme wijze zijn mensen verbonden met de aarde, maar de moderne mens heeft over het algemeen weinig begrip van de betekenis van de bodem voor ons leven. Over de hele wereld worden vruchtbare bodems in toenemende mate bedreigd door intensief beheer, monoculturen en korte termijn denken, met als gevolg verdichting, vervuiling, erosie en verzilting, en verlies van vruchtbaarheid, organische stof en biodiversiteit. De gezondheid van onze bodem is een onderwerp dat zelden het publiek heeft betrokken zoals het geval is bij de gezondheid van onze lucht, rivieren en oceanen, klimaatontwrichting en het behoud van bedreigde diersoorten. Bodemgezondheid, klimaatverandering, voedselproductie, biodiversiteit en watervoorziening zijn echter allemaal onlosmakelijk met elkaar verbonden: het laatste State of Nature-rapport suggereert dat slecht landbouwbeheer de grootste impact blijkt te hebben op de natuur. Het historische misbruik van veengebieden in zowel Nederland als Schotland wordt recentelijk erkend in grootschalige veen restauratie omdat veen de belangrijkste bodem is voor CO2 opslag in het gevecht tegen de opwarming van de aarde.

Voor de tentoonstelling Our Living Soil hebben we kunstenaars uitgenodigd die op allerlei manieren onderzoek doen naar de aardbodem. We onderzoeken de rol van kunstenaars in landschapsonderzoek, hoe doen ze onderzoek en welke publieksvormen ontwikkelen ze om betekenissen van ecosystemen ervaarbaar te maken en er een nieuw licht op te werpen. Kunstenaars die, vaak in transdisciplinaire teams, veldwerk verrichten in landschappen heeft zich ontwikkeld als een heel eigen genre van artistieke praktijk. Tijdens Our Living Soil gaan we samen met de kunstenaars en publiek in debat, workshops en expedities reflecteren op de betekenis van kunst als veldwerk: hoe presenteren we in de kunstruimte werk dat gaat over een landschap, welke publieksvormen kunnen we ontwikkelen die de verbinding behoudt met de locatie en het proces van onderzoek? Our Living Soil bestaat uit een tentoonstelling met projecten in en buiten het paviljoen en een uitgebreid publieksprogramma van debatten, workshops en expedities.

De Onkruidenier
Miek Zwamborn & Rutger Emmelkamp
Debra Solomon
Jacqueline Heerema
masharu
Jasper Coppes & Esmee Geerken
Kate Foster

Kustenaarscollectief de Onkruidenier ontwikkelt een SchaduwTuin in de ommuurde kloostertuin van het Belgische paviljoen in het Amstelpark, gedurende een twee jaar lang publiek programma rond tuinieren en nieuwe natuur-cultuur verhalen. De Schaduwtuin is een onderdeel van Our Living Soil met een speciaal programma rond aarde en tuinieren.

De kunstpraktijk van de Onkruidenier neemt de vorm aan van veldwerk rond tuinieren en culturele verhalen over planten waarvoor we in het Amstelpark een kunstenaarstuin ontwikkelen. Hiervoor hebben we van Gemeente Amsterdam – in het kader van de regeling Vrije Ruimte waarmee ruimte gegeven wordt op leegstaande of braakliggende locaties aan pioniers die in een bijzondere maatschappelijke behoefte voorzien in Amsterdam – de beschikking gekregen over de ommuurde Belgische Kloostertuin. Deze tuin was jarenlang gesloten. Met de reanimatie van de Kloostertuin vraagt de Onkruidenier zich af hoe het begrip tuinieren kan transformeren naar een vorm waarin we ons als mens schikken naar processen in onze stadsnatuur. Welke andere relaties en verhoudingen met onze leefomgeving leren we dan ontdekken?

Onkruidenier werkt samen met vrijwilligers en deelnemers aan een tuin waarin nieuwe culturele verhalen over relaties van mensen en planten ontwikkeld worden, rond een uitgebreid publieksprogramma van workshops en expedities. De centrale vraag is: kan een park een gemeenschappelijke tuin zijn waar mensen hun relatie tot de natuur opnieuw vorm kunnen geven? Tijdens de sessies in de SchaduwTuin gaan mensen samen met de kunstenaars aan de slag in de Belgische Kloostertuin waar we onze handen echt in de aarde kunnen steken terwijl we onderzoeken hoe een speculatieve taxonomie, gebaseerd op relationele classificaties, tot andere praktijken leiden van omgang met natuur.

Debra Solomon is een expert op het gebied van permacultuur en voorvechter voor systeem verandering om relaties tussen mens, aarde, andere organismen, stad en voedsel etc. te herdenken. Het begrip MultiSpecies Urbanism heeft ze uitgevonden in haar project voor de Architectuur Biennale in Venetië. Debra ontwikkelde eerder haar project Entropical i.s.m. Jaromil Roio bij Zone2Source en nam afgelopen jaar deel aan de lancering van onze School of MultiSpecies Knowledges met haar workshop Radical Observation. Een serie ‘rhizotrons’ die ze in Venetië presenteerde samen met videowerken zullen voor het eerst tijdens Our Living Soil in Nederland gepresenteerd worden.

Rhizotrons bevatten levende bodem en planten die het mensen mogelijk maken om de ‘rhizosphere’ te ervaren – het wortel gebied van een stedelijke bodem omgeving, speciaal die van de Amsterdamse regio Zuidoost en Noord, waar Urbaniahoeve respectievelijk een voedselbos en een demotuin ontwikkelt. Een rhizotron is tegelijk een laboratorium, een architectonische vormgeving, en een technisch gereedschap dat gebruikt wordt om het deel van de aarde die het meest rijk aan leven is onder onze voeten te observeren – de rhizosphere. In de achterruimte van het Glazen Huis laten we een aantal video’s zien die Debra Solomon gemaakt heeft over het belang van en onze relaties met aarde.

Download de brochure voor Our Living Soil (Engels).

Publieksprogramma

Als onderdeel van Our Living Soil organiseren we diverse publieksprogramma voor experts en voor breed geïnteresseerden van jong tot oud. Workshops en expedities zijn onderdeel van veel van de projecten. Daarnaast zullen er tijdens de Open Studio van Jacqueline Heerema diverse dagen inloop, gesprekken en experimenten zijn.

10 juli, 16 – 18 uur | het Glazen Huis
Opening Our Living Soil, met voordracht van Miek Zwamborn.

16 juli, 14 – 17 uur | Rietveldhuis
Future Gardening workshop, door Re-Peat i.s.m. Kate Foster.

4 september
Parkfeest Amstelpark 50 jaar: masharu earth tasting, activiteiten in de SchaduwTuin met De Onkruidenier en opening van het Amstelpark – de bomen vertellen hun verhaal van Elmo Vermijs in de Orangerie.

16 september, 14.00 – 18.00 uur | Het Glazen Huis en Schaduwtuin
Soil Talks serie lezingen en debatten rond kunst en veldwerk, deze worden afgewisseld met demonstraties van de Our Living Soil kunstenaars in het Amstelpark. Een van de gasten is Alexandra Toland (auteur Field to Palette en curator We Are Compost/Composting The We at the CCA Glasgow).

Note: event dates are subject to change.